Hamlet polski

Jerzy Duda Gracz dyplom w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie na Wydziale Grafiki w Katowicach otrzymał w 1968. W latach 1976-82 był wykładowcą tej uczelni, następnie profesorem Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Wykładał również w Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie (1992-2001).

Jego malarstwo charakteryzuje się wirtuozerią warsztatową i dbałością o szczegóły. Uprawiał sztukę w szeroko pojętej konwencji realistycznej z dominującą deformacją postaci i groteską. Tworzył świat o demaskatorskim charakterze, posługując się językiem publicystyki i alegorii. Jest autorem kilku większych realizacji m.in. plafonu Przemienienia w kościele w Toporowie (1995) oraz cykli Golgota Jasnogórska w klasztorze OO Paulinów w Częstochowie (2000/2001).Jerzy Duda Gracz, Hamlet (wersja 2)

Artysta ma w swoim dorobku ponad 180 wystaw indywidualnych w kraju oraz za granicą (m.in. w Berlinie, Londynie, Paryżu, Moskwie, Rzymie, Wiedniu, Florencji, Düsseldorfie, Chicago, New Delhi, Monachium, Nowym Jorku i in.). Uczestniczył w około 300 wystawach ogólnopolskich i międzynarodowych prezentacjach sztuki polskiej. Reprezentował Polskę m.in. na XLI Biennale Sztuki w Wenecji w 1984, na XX i XXI Światowych Targach Sztuki w Kolonii w 1986 i 1987 oraz na EXPO ’92 w Sewilli.

Obrazy Jerzego Dudy Gracza znajdują się w kolekcjach Muzeum Narodowego w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu i Gdańsku, w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Collegium Maius w Krakowie, Muzeum Ziemi PAN w Warszawie, w zbiorach sztuki na Jasnej Górze w Częstochowie i w innych muzeach okręgowych i miejskich oraz w kolekcjach prywatnych, m.in. W. Ochmana i W. Fibaka; za granicą – w zbiorach Uffizi we Florencji, w Muzeum im. Puszkina w Moskwie, Muzeum Miejskim w Gandawie, w Fundacji „BAWAG“ w Wiedniu i Kolekcji Watykańskiej oraz w galeriach i kolekcjach Austrii, Belgii, Czech, Danii, Francji, Holandii, Izraela, Japonii, Kanady, Meksyku, Norwegii, Rosji, Szwecji, Szwajcarii, USA, Wenezueli, Wielkiej Brytanii, we Włoszech i na Węgrzech.

 

Hamlet polny Dudy-Gracza jest studium bezruchu, apoteozą stagnacji; człowiek i przedmiot tworzą pierwszy, immobilny plan. Obraz ten kojarzy się przez to z malowidłem Wróblewskiego Ukrzesłowiona, będącym przykładem plastycznej realizacji metafory konfrontacyjnej, gdzie temat (człowiek) przechodzi w remat (rzecz). Zastygły w bezruchu Hamlet siedzi na kanapie umieszczonej w szczerym polu. Groteskowe efekty daje sugerowane tytułem zestawienie tej postaci z hetmanem polnym. Obok niego spoczywa czaszka, charakterystyczny atrybut duńskiego księcia, znany z literackiego pierwowzoru. Tradycja teatralna ukazuje najczęściej Hamleta wygłaszającego sławny monolog „być albo nie być“ do milczącego odbiorcy – czaszki Yorika, partnera interakcji. To typowy element scenografii Hamleta. Tymczasem tu, na polu, rosną czy leżą główki kapusty. W oddali, na horyzoncie rysują się białe ściany wiejskich chat. Jest to obraz bardzo piękny malarsko […] o subtelnej kolorystyce i grze światłocienia. – Anna Matuchniak-Krasuska, Hamlet Jerzego Dudy Gracza w oczach publiczności,[w]: Acta Universitatis Lodziensis, Folia Sociologica 25, 1994.
 
Hamlet jest – według zapisu na na autorskiej nalepce informacyjnej – drugą wersją Hamleta polnego. Oba obrazy malowane były praktycznie równocześnie, w 1977 roku, oznaczone są kolejnymi numerami (295 i 296).